Bùi Hồng Lĩnh
8/8/2015
Từ ngày 6/8/2015 những người theo dõi sinh hoạt của Giáo hội Phật Giáo việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) cũng như những người bàng quang đều được đọc thấy một số bài viết trích từ trang PTTPGQT.NET (Phòng Thông tin Phật giáo Quốc Tế) mà người chủ trương là ông Võ Văn Ái cùng tổ chức của ông, đăng lại trong những trang internet của nhiều tổ chức khác, thí dụ: bacaytruc.com,…. Bài viết này liên quan đến hai Thông Tư và Thông Báo Khẩn của Hòa Thượng Thích Thanh Quang, Quyền Viện Trưởng Viện Hóa Đạo ở trong Việt Nam (VHĐ), mới được Hoà Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Tăng Thống GHPGVNTN chỉ định thay thế Cố Hòa Thượng Thích Như Đạt nguyên Viện Trưởng VHĐ, qua đời ngày 26/2/2015, gửi cho Thượng Tọa Thích Giác Đẳng, Quyền Chủ Tịch Văn Phòng 2 VHĐ, ở Mỹ, và nhờ PTTPGQT chuyển đạt.
HÌNH THỨC XUẤT HIỆN CỦA THÔNG BÁO KHẨN SỐ 35 VHĐ/QVT:
Chúng tôi ngạc nhiên khi đọc bài viết này, và vào trong trang PTTPGQT.Net để tìm hiểu thêm, và đúng như vậy, hai Thông Tư và Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên, kèm theo như một phần của 2 bài báo do người chủ trương PTTPGQT soạn và viết. PTTPGQT là một tổ chức được Cố Hoà Thượng Thích Huyền Quang, nguyên Viện trưởng Viện Tăng Thống chỉ định là “Cơ quan Thông Tin và Phát Ngôn Nhân chính thức của VHĐ, GHPGVNTN”. Đọc hết những bài viết, chúng tôi lại ngạc nhiên hơn, vì dưới mỗi bài báo đều có chỗ để người đọc vào viết ý kiến.
Theo thiển ý của chúng tôi, những Thông Báo Chính thức, Thông Báo Khẩn, và những văn kiện liên quan đến sinh hoạt nội bộ của GHPGVNTN (từ Viện Tăng Thống hay Viện Hóa Đạo) không phải và không nên công khai hoá, và không phải là nơi để Phật tử hay người đọc (từ những tôn giáo khác, hay từ người không có thiện cảm với GHPGVNTN hay một vài cá nhân trong GHPGVNTN) viết lên những ý kiến riêng của mình, phê bình khen chê những nhân vật hay những sự kiện nêu ra trong những Thông Báo đó. Đó là những văn kiện quan trọng mà thường thì chỉ những người có trong danh sách "người nhận" mới được quyền xem.
Còn nếu muốn phổ biến cho Phật tử hay quần chúng thì người gửi sẽ thêm "Người nhận: Phật tử, hay: Phổ biến rộng rãi đến Phật tử", cũng trong cùng Thông Báo đó, hay trong một văn thư tiếp theo, nhờ PTTPGQT phổ biến cái Thông Báo trước đó, như một thí dụ dưới đây
GHPGVNTN là một tổ chức tư nhân nên không phải cho công bố những văn kiện sinh hoạt của tổ chức, như những cơ quan của một chính phủ họ phải công bố vì đó là quyền của người dân đóng thuế, và có ghi trong hiến pháp. PTTPGQT tự nguyện cho quần chúng biết những chuyện nội bộ của GHPGVNTN trong khi không phải làm chuyện tiết lộ này, là một hành vi không đúng.
Trong trường hợp Thông Báo Khẩn số 35VHĐ/QVT ngày 22/7/2015 của Quyền Viện Trưởng Viện Hóa Đạo, ký tên Tỳ Kheo Thích Thanh Quang, có ghi nơi nhận là:
Kính Gửi: Thượng Tọa Thích Giác Đảng, Quyền Chủ Tịch Văn Phòng 2 VHĐ và
Kính Qua: Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế CHUYỂN ĐẠT.
Chuyển đạt tức là nhờ PTTPGQT chuyển đi và đạt đến Thượng Toa Thích Giác Đẳng một cách riêng tư chứ không phải là đăng nguyên văn cái Thông Báo này lên trên trang mạng của PTTPGQT và “chuyển đạt cho "toàn thế giới" đọc và để bất cứ ai muốn viết lời nhận xét, phê bình gì cũng được.
Trang PTTPGQT tuy mang danh là “được chỉ định” là Cơ Quan Thông tin và là Phát ngôn nhân chính thức của VHĐ-GHPGVNTN đã bỏ qua nguyên tắc hành chánh căn bản này. Sự vô tình hay cố ý vi phạm nguyên tắc hành chánh (confidential hay riêng tư) và phổ biến rộng rãi những văn kiện nội bộ này đã gây ra rất nhiều ngộ nhân, hay những ý kiến thiếu thiếu sót với lý do là có thể người góp ý chưa có đủ những dữ kiện cần thiết và chính xác khi họ viết lên những lời phê bình đó. Đó là chưa kể ý kiến của những người muốn chia rẽ nội bộ của GHPGVNTN.
Một điều đáng chú ý nữa là, Thông Báo Khẩn số 35 VHĐ/QVT được ký ngày 22/7/2015, ngày 23/7/2015 PTTPGQT nhận được thì một ngày sau 24/7/2016, Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên trang mạng PTTPGQT.Net. Nếu kể thời gian người đại diện chính thức của PTTPHQT nhận, đọc Thông Báo Khẩn, rồi viết bản tin và post lên internet chỉ trong một ngày, thì chúng ta có thể tạm kết luận rằng Thông Báo này có lẽ đã chưa đến tay Thượng Tọa Thích Giác Đẳng. Nếu sự suy luận về thời gian này đúng, thì chúng ta phải đặt câu hỏi về có lý do sâu sa nào không đằng sau sự vội vàng này. Nếu có những lý do đằng sau sự vội vàng này thì những người có trách nhiệm trong GHPGVNTN phải tìm hiểu căn kẽ.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng trích lại một đoạn của bài viết trong PTTPGQT để bạn đọc nhận xét thêm:
Theo đoạn trên, bài báo của PTTPGQT có nhắc đến một văn thư của QVT VHĐ yêu cầu PTTPGQT phổ biến Thông Báo Khẩn này đến báo chí MỘT NGÀY sau khi chuyển đến Thượng Tọa Thích Giác Đẳng. Văn thư yêu cầu đó ở đâu, chúng tôi muốn được đọc nó. Và hình như cũng trong cùng một ngày Thượng Tọa TGĐ nhận được Thông Báo Khẩn (chúng tôi cũng muốn có văn kiện chứng minh là Thông Báo này đã được gửi cho Thượng Tọa TGĐ và không bị trả về (returned), tức là được nhận, thí dụ Email receipt), thì bài báo và Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên trên PTTPGQT (như đã nói đến ở trên). Tại sao có sự vội vã đến như vậy. Chúng ta cũng thắc mắc thêm: PTTPGQT chỉ là CƠ QUAN THÔNG TIN và PHÁT NGÔN VIÊN thôi, thì phòng thông tin này đâu có nhiệm vụ NHẬN VÀ CHUYỂN ĐẠT cũng như VIẾT NHẬN XÉT về những văn kiện riêng tư của GHPGVNTN. Email qua lại trong và ngoài nước rất dễ, tại sao Viện Trưởng VHĐ trong nước không email thẳng đến Văn Phòng 2 VHĐ, mà GHPGVNTN lại phải ĐI QUA phòng thông tin Phật giáo Quốc tế. Không thể viện lý do an toàn hay sợ bị kiểm duyệt bởi CSVN vì điều này khó tin được, với những cách để vượt qua tường lửa hay tránh bị đọc hiện nay, hoặc dùng Texting qua Smartphone. Chúng tôi có cảm tưởng là GHPGVNTN không có hay không biết một phương pháp truyền tin tức có hiệu quả, hoặc là những tin tức truyền tin này PHẢI qua PTTPGQT!
NỘI DUNG CỦA THÔNG BÁO KHẨN 35 VHĐ/QVT:
Trước khi có vài thiển ý, chúng tôi xin đăng lại một phần bản tin của PTTPGQT, trích một đoạn viết trên báo Đồng Hành mà Hoà Thượng Quyền Viện Trưởng VHĐ Thích Thanh Quang cho là “LỜI TÁN DƯƠNG KHÔNG THẬT”, còn PTTPGQT của ông Võ Văn Ái cho là “HOÀN TOÀN SAI SỰ THẬT, NẾU KHÔNG LÀ BỊA ĐẶT”:
PARIS, ngày 24.7.2015 (PTTPGQT) – Gần đây, người chủ trương báo Đồng Hành cho phổ biến trên mạng Internet bức hình Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ đang ngồi đọc báo Đồng Hành, với lời viết chú dẫn như sau :
“Trải bao khó khăn, Đồng Hành số 1 đã lọt vào được Thanh Minh Thiền Viện, nơi Đức Tăng Thống đang bị cấm cố. Ngài rất hoan hỉ tán thán công đức của Thượng tọa Chủ tịch Văn Phòng 2 đã bỏ nhiều công sức thực hiện Đồng Hành làm phương tiện hoằng pháp và quảng bá đường hướng, lập trường của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trong công cuộc vận động cho Dân chủ, Nhân quyền và Tự do tôn giáo cho Việt Nam”.
Những dòng viết trên đây hoàn toàn sai sự thật, nếu không là bịa đặt, theo lời Viện Hóa Đạo. Vì lý do nghiêm trọng này, mà Viện Hoá Đạo trong nước thừa lệnh Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ viết Thư Khẩn, số tham chiếu 35/VHĐ/QVT, ấn ký ngày 22-7-2015, gửi Thượng tọa Thích Giác Đẳng, Quyền chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, để yêu cầu : “Thượng Tọa Quyền Chủ Tịch ra lệnh ngưng ngay việc phổ biến bức hình và lời tán dương không thật là của Đức Tăng Thống trên mạng hay trên tờ báo Đồng Hành vốn không phải là cơ quan phát ngôn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Nếu đã phổ biến rồi trên mạng thì xin có lời đính chính ngay, nếu đã in rồi thì xin huỷ ngay trang có bức hình và lời tán dương không thật ấy”. (hết trích)
Sau đây là toàn văn Thư Khẩn của Viện Hóa Đạo :
Thông Báo Khẩn trên có nói đến sự “khiển trách người đại diện VHĐ ở bên ngoài VN, là Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Truyền Thông VHĐ" (hiện nay do ông Võ Văn Ái đảm nhiệm, không phải PTTPGQT đảm nhiệm chức vụ này). Như thế bài viết trên là của ai, của ông Võ Văn Ái, người chủ trương PTTPGQT.net, nơi đặt cơ quan Thông tin và Phát ngôn nhân của VHĐ-PTTPGQT, hay của ông Võ Văn Ái, Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Truyền Thông VHĐ? Vì không ký tên Võ Văn Ái nên chúng ta có thể kết luận rằng không phải TVT Vụ Truyền Thông viết bài này. Như vậy lời kết luận “hoàn toàn sai sự thật, nếu không là biạ dặt” là do ai viết: Võ Văn Ái người chủ trương PTTPGQT hay Võ Văn Ái, Tổng Vụ Trưởng”. Sở dĩ chúng tôi mang câu này ra, vì “phê bình như vậy” không phải là vai trò của PTTPGQT vì “thông tin” và “nhận định, phê bình” là 2 lãnh vực khác nhau, PTTPGQT không được làm vai trò phê bình đó vì một cơ quan thông tin chỉ có nhiệm vụ thông tin mà thôi, và nếu nói đến vai trò "phát ngôn nhân" thì cũng không đúng vì vai trò đó chỉ nói với người ngoài tổ chức. Hơn nữa, sự diễn giải từ “lời tán dương không thật” trở thành “những dòng trên hoàn toàn sai sự thật, nếu không là bịa đặt” là sự diễn giải không tương đương, nhất là về phương diện “cảm nhận” của người đọc hai ý kiến này (người viết để người đọc tự cảm nhận về nội dung của 2 ý kiến này).
Bây giờ chúng ta trở về phần nội dung của những dòng “tán dương Chủ Tịch Văn phòng 2 VHĐ” xem nó “khẩn” ở chỗ nào mà một ngày sau khi gửi cho Chủ tịch Văn Phòng 2 VHĐ, Thông Báo Khẩn này phải được loan báo đến toàn thế giới.
Thứ nhất, Thông Báo Khẩn này đính chính là Thượng Tọa Thích Giác Đẳng chỉ là Quyền Chủ tịch thôi, chứ không phải là Chủ tịch. Sự điều chỉnh chức vụ này rất đúng, vì TT TGĐ vẫn đang là Quyền Chủ Tịch thôi. Đúng nhưng không Khẩn.
Thứ hai, VP2 VHĐ phải không phổ biến hình ảnh HT Thích Quảng Độ cầm tờ báo ĐH với lời tán dương TT Thích Giác Đẳng nữa, đính chánh trên internet những nơi có hình này (do VP2 đưa lên), xé bỏ trong nguyệt san Đồng Hành hình này và không tiếp tục xuất bản, phát hành Đồng Hành nữa (chúng tôi nghĩ như vậy). Những điều đòi hỏi kể trên từ VHĐ đến VP2 VHĐ dễ thực hiện, và không có gì KHẨN THIẾT đến nỗi chỉ trong 24 giờ, mà sự Thông Báo Khẩn này đã bị PTTPGQT loan báo đến toàn thế giới (nên nhớ hai chữ sau cùng trong trang mạng PTTPGTG.net là Thế Giới). Chỉ khẩn thiết nếu VP2 VHĐ không chịu cải chính và vẫn tiếp tục ra số 4 đầu tháng 9, 2015, làm thiệt hại đến “uy tín chỉ huy và lạm quyền hành” của GHPGVNTN.
Bây giờ chúng ta thử nhận xét về lý do của Thông Báo Khẩn số 35 VHĐ/QVT này, đó là:
1. VP2 VHĐ đã không “trình” Hòa Thượng Tăng Thống Thích Quảng Độ,
2. VP2 không “thỉnh ý” Hòa Thượng Viện Trưởng VHĐ Thích Thanh Quang
3. VP2 không bàn với Tổng Vụ Thông Tin của VHĐ
4. VP2 không phải là Phát Ngôn nhân của VHĐ, nên Đồng Hành được ngộ nhận hay được coi là tờ báo “phát ngôn chính” của VHĐ.
Sự xuất bản Nguyệt San Đồng Hành (đến nay đã được ba ấn bản, số 1 phát hành ngày 1 tháng 6, 2015) cộng thêm sự chuẩn bị bài viết, nhà in, trình bày và nhân viên trị sự ít nhất là 2 tháng, tức là từ đầu tháng 4, 2014, một tháng sau khi Cố Viện trưởng Viện Hóa Đạo Thích Như Đạt qua đời ngày 26/2/2015 và một vài tuần sau khi Quyền Viện Trưởng mới Thích Thanh Quang được chỉ định.
Như vậy, có thể Cố Viện Trưởng VHĐ Thích Như Đạt đã cho phép VP2 VHĐ xuất bản Nguyệt San Đồng Hành hay không? Điều này có thể xẩy ra. HT Thích Thanh Quang đã tìm hiểu điều này với TT Thích Giác Đẳng hay chưa? Và đã tìm hiểu những emails, văn thư qua lại giữa Cố HT Thích Như Đạt và TT Thích Giác Đẳng về nguyệt san Đồng Hành chưa? Nếu chưa mà đã có Thông Báo Khẩn kết luận là VP2 đã “không thỉnh ý” VHĐ trước là không đúng.
VP2 VHĐ có phải “trình” HT Thích Quảng Độ, VT Viện Tăng Thống không? Theo phép lịch sự trọng tăng thì nên, nhưng theo nguyên tắc tổ chức chia quyền thì “không cần”. VP2 VHĐ chỉ cần có sự đồng ý của VHĐ, và bổn phận của VHĐ trong nước là phải trình lên Viện Tăng Thống.
VP2 có phải bàn với Tổng Vụ Thông Tin VHĐ không? Trong ỳ nghĩa của sự đoàn kết thì nên bàn với Tổng Vụ Thông Tin, vì Vụ này sẽ loan báo, quảng cáo tờ Đồng Hành đến Phật tử khắp thế giới, nhưng trong hệ thống chia quyền hàng ngang, thì VP2 chỉ cần có sự đồng ý của VHĐ GHPGVNTN. Còn nếu cho rằng Tổng Vụ Thông Tin là cơ quan duy nhất có quyền phát hành tờ nguyệt san Đồng Hành, thì chúng ta cần đọc lại “quyền hạn và trách nhiệm của Tổng VụThông Tin” ghi trong Hiến Chương của GHPGVNTN, để có nhận định chính xác.
VP2 có viết trong tờ Đồng Hành là Đồng Hành là “phát ngôn nhân” (hay tờ báo) chính thức của VHĐ-GHPGVNTN không? Người viết bài này không thể trả lời câu hỏi đó vì không đọc kỹ tờ nguyệt san này. (chỗ này người viết cần tiết lộ là một trong những bài viết của người viết (BHL) trong trang blog ngaymaivietnam.blogspot.com đã được đăng lại trong Đồng Hành số 2 cũng như trong vài diễn đàn trên internet khác (mà tác giả không được biết; điều này cũng không quan trọng -trái lại tác giả rất cám ơn, vì tất cả các bài viết của tác giả không có copyright và muốn được phổ biến. Đó là bài “Phải từ bỏ đảng CSVN! Sẽ là bước đầu để trở thành người trí thức”)).
Để kết luận, chúng tôi xin có vài ý kiến sau:
Không có sự Khẩn thiết trong Thông Báo Khẩn này. GHPGVNTN không bị thiệt hại uy tín cấp thời, HT Thích Quảng Độ, HT Thích Thanh Quang và ông Võ Văn Ái tổng Vụ Trưởng không bị giảm uy tín cấp thời, và tờ Đồng Hành số tới số 4 không phát hành cho đến tháng 9, 2015, nếu có.
Mặc dù TT Thích Giác Đẳng là người chịu trách nhiệm sau cùng về nội dung cũng như hình thức của tờ Đồng Hành, có thể nhà sư đã không biết về tấm hình và những dòng tán dương nhà sư, vì ông biết ông không phải là Chủ Tịch VP2 VHĐ, mà chỉ là Quyền Chủ tịch thôi. Chúng ta chờ sự giải thích của VP2, chắc chắn sẽ có.
PTTPGQT đã “quá sốt sắng” trong việc công bố Thông Báo Khẩn, một điều chỉ có hại cho sự đoàn kết trong GHPGVNTN, và làm giảm hiệu năng của VP2 VHĐ cũng như giảm uy tín của PTTPGQT khi viết những nhận định như “hoàn toàn sai sự thật, nếu không là biạ đặt” (làm sao PTTPGQT có thể kết luận như trên khi Thông Báo này có thể chưa đến tay VP2 VHĐ, và chưa nghe giải thích từ VP2 này, như người viết đưa ra là có thể có một vài sự thiếu thông tin khi có sự thay đổi nhân sự do cái chết của Cố Viện Trưởng VHĐ Thích Như Đạt. Sự “quá sốt sắng” này đã xẩy ra một lần gần đây, khi PTTPGQT gọi ông Liên Thành là mất dạy (sau đó vài ngày, chữ này đã được lấy xuống), trong bài đăng công bố kết quả vụ án giữa ông Trần Bình Minh và ông Nguyễn Phúc Liên Thành.
Đã đến lúc GHPGVNTH và VHĐ của GHPGVNTN có một cơ quan thông tin riêng, qua một trang internet, để loan báo đến Phật tử khắp nơi những tin tức quan trọng liên quan đến giáo hội, mà không cần qua trung gian của PTTPGQT nữa. Vai trò của PTTPGQT đối với GHPGVNTN đã đến lúc chấm dứt. Ông Võ Văn Ái, với chức vụ Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Thông Tin GHPGVNTN – VHĐ vẫn có thể đặc trách một phần, hay toàn diện trang này, tùy theo sự phân công của 2 viện GHPGVNTN. Một tổ chức quan trọng của Phật giáo Việt Nam ở trong và ngoài nước cần có một trang internet riêng, dưới sự điều hành và kiểm soát của những người được GHPGVNTN giao trách nhiệm.
Bài viết này thiếu sót nếu không đề cập đến Thông Tư số 34 VHĐ/QVT, thông báo đòi hỏi VP2 phải cung cấp những tin tức liên quan đến chùa Phật Quang, cơ sở chính thức của GHPGVNTN ở ngoài nước. Những sự đòi hỏi báo cáo này rất đúng, đáng lẽ phải làm từ đầu, trước khi VP2 dọn về chùa Phật Quang, và VP2 phải có bổn phận báo cáo những sự đòi hỏi này. Sự minh bạch về mọi hoạt động của VP2 đối với GHPGVNTN là điều quan trọng và dĩ nhiên vì VP2 không thể hoạt động độc lập và tách rời khỏi trung ương được; cũng như mọi sự gây quỹ đều mang danh GHPGVNTN thì sự báo cáo này là điều đương nhiên. (chúng ta không quên kinh nghiệm vài năm trước đây, khi một số Phật tử đóng góp tiền để xây chùa Điều Ngự vì nghĩ đó là trụ sở của VP2 VHĐ, và số tiền này đã được chuyển qua quỹ để xây chùa Điều Ngự sau khi HT Thích Viên Lý không còn giữ chức vụ Chủ tịch VP2 nữa - chúng tôi viết chỗ này chỉ là theo dư luận thôi, không có bằng chứng trong tay). Tuy sự đòi hỏi báo cáo này rất đúng, và trách nhiệm của VP2 là phải tường trình đầy đủ, nhưng cách đòi hỏi này cũng như chỉ cho 2 tuần để VP2 tường trình nếu không sẽ công bố Thông Tư đòi báo cáo này cho thế giới biết (qua Phòng thông tin Phật giáo Thế giới) đã làm cho Phật tử cũng như người đọc cảm thấy là VHĐ cho rằng VP2 VHĐ đã làm cái gì ẩn khuất. PTTPGQT cũng viện dẫn lý do là VHĐ chỉ thị PTTPGQT là nếu trong 2 tuần VP2 không báo cáo về VHĐ thì PTTPGQT đăng cái Thông Tư này lên. Chúng ta cũng muốn PTTPGQT công bố cái chỉ thị ấy của VHĐ. Cũng chỉ một ngày sau khi ra Thông Tư, VHĐ lại ra Thông Báo Khẩn, như đã bàn ở trên, lại càng khiến người đọc có thêm cái nghi ngờ và kết luận đâu là động lực chính của 2 Thông Tư và Thông Báo Khẩn này.
Tất cả những sự đòi hỏi của VHĐ trong nước đến VP2, đều có thể giải quyết trong nội bộ GHPGVNTN. Chúng ta cũng chờ đợi PTTPGQT tiết lộ 2 cái chỉ thị mà PTTPGQT viết là của HT Thích Thanh Quang, yêu cầu công bố trên báo chí cho mọi người biết. Nếu 2 chỉ thị này không có, PTTPGQT và ông Võ Văn Ái phải chịu trách nhiệm cho sự bất ổn của GHPHVNTN lúc này, và nếu 2 chỉ thị này có thật, thì HT Thích Thanh Quang đã quá vội vã trong việc loan báo 2 văn kiện quan trọng này, vì nó đã kết tội VP2 trong khi VP2 chưa có phản ứng. Còn nếu trong 2 tuần nay VP2 không có câu trả lời hay liên lạc với VHĐ thì Phật tử sẽ nghĩ gì về tương lai của GHPGVNTN?
Chúng ta cũng chờ đợi sự giải thích chắc chắn sẽ có của VP2 VHĐ. Sau đó chúng tôi sẽ cập nhật bài viết này.
Bùi Hồng Lĩnh
Từ ngày 6/8/2015 những người theo dõi sinh hoạt của Giáo hội Phật Giáo việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) cũng như những người bàng quang đều được đọc thấy một số bài viết trích từ trang PTTPGQT.NET (Phòng Thông tin Phật giáo Quốc Tế) mà người chủ trương là ông Võ Văn Ái cùng tổ chức của ông, đăng lại trong những trang internet của nhiều tổ chức khác, thí dụ: bacaytruc.com,…. Bài viết này liên quan đến hai Thông Tư và Thông Báo Khẩn của Hòa Thượng Thích Thanh Quang, Quyền Viện Trưởng Viện Hóa Đạo ở trong Việt Nam (VHĐ), mới được Hoà Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Tăng Thống GHPGVNTN chỉ định thay thế Cố Hòa Thượng Thích Như Đạt nguyên Viện Trưởng VHĐ, qua đời ngày 26/2/2015, gửi cho Thượng Tọa Thích Giác Đẳng, Quyền Chủ Tịch Văn Phòng 2 VHĐ, ở Mỹ, và nhờ PTTPGQT chuyển đạt.
HÌNH THỨC XUẤT HIỆN CỦA THÔNG BÁO KHẨN SỐ 35 VHĐ/QVT:
Chúng tôi ngạc nhiên khi đọc bài viết này, và vào trong trang PTTPGQT.Net để tìm hiểu thêm, và đúng như vậy, hai Thông Tư và Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên, kèm theo như một phần của 2 bài báo do người chủ trương PTTPGQT soạn và viết. PTTPGQT là một tổ chức được Cố Hoà Thượng Thích Huyền Quang, nguyên Viện trưởng Viện Tăng Thống chỉ định là “Cơ quan Thông Tin và Phát Ngôn Nhân chính thức của VHĐ, GHPGVNTN”. Đọc hết những bài viết, chúng tôi lại ngạc nhiên hơn, vì dưới mỗi bài báo đều có chỗ để người đọc vào viết ý kiến.
Theo thiển ý của chúng tôi, những Thông Báo Chính thức, Thông Báo Khẩn, và những văn kiện liên quan đến sinh hoạt nội bộ của GHPGVNTN (từ Viện Tăng Thống hay Viện Hóa Đạo) không phải và không nên công khai hoá, và không phải là nơi để Phật tử hay người đọc (từ những tôn giáo khác, hay từ người không có thiện cảm với GHPGVNTN hay một vài cá nhân trong GHPGVNTN) viết lên những ý kiến riêng của mình, phê bình khen chê những nhân vật hay những sự kiện nêu ra trong những Thông Báo đó. Đó là những văn kiện quan trọng mà thường thì chỉ những người có trong danh sách "người nhận" mới được quyền xem.
Còn nếu muốn phổ biến cho Phật tử hay quần chúng thì người gửi sẽ thêm "Người nhận: Phật tử, hay: Phổ biến rộng rãi đến Phật tử", cũng trong cùng Thông Báo đó, hay trong một văn thư tiếp theo, nhờ PTTPGQT phổ biến cái Thông Báo trước đó, như một thí dụ dưới đây
GHPGVNTN là một tổ chức tư nhân nên không phải cho công bố những văn kiện sinh hoạt của tổ chức, như những cơ quan của một chính phủ họ phải công bố vì đó là quyền của người dân đóng thuế, và có ghi trong hiến pháp. PTTPGQT tự nguyện cho quần chúng biết những chuyện nội bộ của GHPGVNTN trong khi không phải làm chuyện tiết lộ này, là một hành vi không đúng.
Trong trường hợp Thông Báo Khẩn số 35VHĐ/QVT ngày 22/7/2015 của Quyền Viện Trưởng Viện Hóa Đạo, ký tên Tỳ Kheo Thích Thanh Quang, có ghi nơi nhận là:
Kính Gửi: Thượng Tọa Thích Giác Đảng, Quyền Chủ Tịch Văn Phòng 2 VHĐ và
Kính Qua: Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế CHUYỂN ĐẠT.
Chuyển đạt tức là nhờ PTTPGQT chuyển đi và đạt đến Thượng Toa Thích Giác Đẳng một cách riêng tư chứ không phải là đăng nguyên văn cái Thông Báo này lên trên trang mạng của PTTPGQT và “chuyển đạt cho "toàn thế giới" đọc và để bất cứ ai muốn viết lời nhận xét, phê bình gì cũng được.
Trang PTTPGQT tuy mang danh là “được chỉ định” là Cơ Quan Thông tin và là Phát ngôn nhân chính thức của VHĐ-GHPGVNTN đã bỏ qua nguyên tắc hành chánh căn bản này. Sự vô tình hay cố ý vi phạm nguyên tắc hành chánh (confidential hay riêng tư) và phổ biến rộng rãi những văn kiện nội bộ này đã gây ra rất nhiều ngộ nhân, hay những ý kiến thiếu thiếu sót với lý do là có thể người góp ý chưa có đủ những dữ kiện cần thiết và chính xác khi họ viết lên những lời phê bình đó. Đó là chưa kể ý kiến của những người muốn chia rẽ nội bộ của GHPGVNTN.
Một điều đáng chú ý nữa là, Thông Báo Khẩn số 35 VHĐ/QVT được ký ngày 22/7/2015, ngày 23/7/2015 PTTPGQT nhận được thì một ngày sau 24/7/2016, Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên trang mạng PTTPGQT.Net. Nếu kể thời gian người đại diện chính thức của PTTPHQT nhận, đọc Thông Báo Khẩn, rồi viết bản tin và post lên internet chỉ trong một ngày, thì chúng ta có thể tạm kết luận rằng Thông Báo này có lẽ đã chưa đến tay Thượng Tọa Thích Giác Đẳng. Nếu sự suy luận về thời gian này đúng, thì chúng ta phải đặt câu hỏi về có lý do sâu sa nào không đằng sau sự vội vàng này. Nếu có những lý do đằng sau sự vội vàng này thì những người có trách nhiệm trong GHPGVNTN phải tìm hiểu căn kẽ.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng trích lại một đoạn của bài viết trong PTTPGQT để bạn đọc nhận xét thêm:
Theo đoạn trên, bài báo của PTTPGQT có nhắc đến một văn thư của QVT VHĐ yêu cầu PTTPGQT phổ biến Thông Báo Khẩn này đến báo chí MỘT NGÀY sau khi chuyển đến Thượng Tọa Thích Giác Đẳng. Văn thư yêu cầu đó ở đâu, chúng tôi muốn được đọc nó. Và hình như cũng trong cùng một ngày Thượng Tọa TGĐ nhận được Thông Báo Khẩn (chúng tôi cũng muốn có văn kiện chứng minh là Thông Báo này đã được gửi cho Thượng Tọa TGĐ và không bị trả về (returned), tức là được nhận, thí dụ Email receipt), thì bài báo và Thông Báo Khẩn này đã được đăng lên trên PTTPGQT (như đã nói đến ở trên). Tại sao có sự vội vã đến như vậy. Chúng ta cũng thắc mắc thêm: PTTPGQT chỉ là CƠ QUAN THÔNG TIN và PHÁT NGÔN VIÊN thôi, thì phòng thông tin này đâu có nhiệm vụ NHẬN VÀ CHUYỂN ĐẠT cũng như VIẾT NHẬN XÉT về những văn kiện riêng tư của GHPGVNTN. Email qua lại trong và ngoài nước rất dễ, tại sao Viện Trưởng VHĐ trong nước không email thẳng đến Văn Phòng 2 VHĐ, mà GHPGVNTN lại phải ĐI QUA phòng thông tin Phật giáo Quốc tế. Không thể viện lý do an toàn hay sợ bị kiểm duyệt bởi CSVN vì điều này khó tin được, với những cách để vượt qua tường lửa hay tránh bị đọc hiện nay, hoặc dùng Texting qua Smartphone. Chúng tôi có cảm tưởng là GHPGVNTN không có hay không biết một phương pháp truyền tin tức có hiệu quả, hoặc là những tin tức truyền tin này PHẢI qua PTTPGQT!
NỘI DUNG CỦA THÔNG BÁO KHẨN 35 VHĐ/QVT:
Trước khi có vài thiển ý, chúng tôi xin đăng lại một phần bản tin của PTTPGQT, trích một đoạn viết trên báo Đồng Hành mà Hoà Thượng Quyền Viện Trưởng VHĐ Thích Thanh Quang cho là “LỜI TÁN DƯƠNG KHÔNG THẬT”, còn PTTPGQT của ông Võ Văn Ái cho là “HOÀN TOÀN SAI SỰ THẬT, NẾU KHÔNG LÀ BỊA ĐẶT”:
PARIS, ngày 24.7.2015 (PTTPGQT) – Gần đây, người chủ trương báo Đồng Hành cho phổ biến trên mạng Internet bức hình Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ đang ngồi đọc báo Đồng Hành, với lời viết chú dẫn như sau :
“Trải bao khó khăn, Đồng Hành số 1 đã lọt vào được Thanh Minh Thiền Viện, nơi Đức Tăng Thống đang bị cấm cố. Ngài rất hoan hỉ tán thán công đức của Thượng tọa Chủ tịch Văn Phòng 2 đã bỏ nhiều công sức thực hiện Đồng Hành làm phương tiện hoằng pháp và quảng bá đường hướng, lập trường của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trong công cuộc vận động cho Dân chủ, Nhân quyền và Tự do tôn giáo cho Việt Nam”.
Những dòng viết trên đây hoàn toàn sai sự thật, nếu không là bịa đặt, theo lời Viện Hóa Đạo. Vì lý do nghiêm trọng này, mà Viện Hoá Đạo trong nước thừa lệnh Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ viết Thư Khẩn, số tham chiếu 35/VHĐ/QVT, ấn ký ngày 22-7-2015, gửi Thượng tọa Thích Giác Đẳng, Quyền chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, để yêu cầu : “Thượng Tọa Quyền Chủ Tịch ra lệnh ngưng ngay việc phổ biến bức hình và lời tán dương không thật là của Đức Tăng Thống trên mạng hay trên tờ báo Đồng Hành vốn không phải là cơ quan phát ngôn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Nếu đã phổ biến rồi trên mạng thì xin có lời đính chính ngay, nếu đã in rồi thì xin huỷ ngay trang có bức hình và lời tán dương không thật ấy”. (hết trích)
Sau đây là toàn văn Thư Khẩn của Viện Hóa Đạo :
Thông Báo Khẩn trên có nói đến sự “khiển trách người đại diện VHĐ ở bên ngoài VN, là Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Truyền Thông VHĐ" (hiện nay do ông Võ Văn Ái đảm nhiệm, không phải PTTPGQT đảm nhiệm chức vụ này). Như thế bài viết trên là của ai, của ông Võ Văn Ái, người chủ trương PTTPGQT.net, nơi đặt cơ quan Thông tin và Phát ngôn nhân của VHĐ-PTTPGQT, hay của ông Võ Văn Ái, Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Truyền Thông VHĐ? Vì không ký tên Võ Văn Ái nên chúng ta có thể kết luận rằng không phải TVT Vụ Truyền Thông viết bài này. Như vậy lời kết luận “hoàn toàn sai sự thật, nếu không là biạ dặt” là do ai viết: Võ Văn Ái người chủ trương PTTPGQT hay Võ Văn Ái, Tổng Vụ Trưởng”. Sở dĩ chúng tôi mang câu này ra, vì “phê bình như vậy” không phải là vai trò của PTTPGQT vì “thông tin” và “nhận định, phê bình” là 2 lãnh vực khác nhau, PTTPGQT không được làm vai trò phê bình đó vì một cơ quan thông tin chỉ có nhiệm vụ thông tin mà thôi, và nếu nói đến vai trò "phát ngôn nhân" thì cũng không đúng vì vai trò đó chỉ nói với người ngoài tổ chức. Hơn nữa, sự diễn giải từ “lời tán dương không thật” trở thành “những dòng trên hoàn toàn sai sự thật, nếu không là bịa đặt” là sự diễn giải không tương đương, nhất là về phương diện “cảm nhận” của người đọc hai ý kiến này (người viết để người đọc tự cảm nhận về nội dung của 2 ý kiến này).
Bây giờ chúng ta trở về phần nội dung của những dòng “tán dương Chủ Tịch Văn phòng 2 VHĐ” xem nó “khẩn” ở chỗ nào mà một ngày sau khi gửi cho Chủ tịch Văn Phòng 2 VHĐ, Thông Báo Khẩn này phải được loan báo đến toàn thế giới.
Thứ nhất, Thông Báo Khẩn này đính chính là Thượng Tọa Thích Giác Đẳng chỉ là Quyền Chủ tịch thôi, chứ không phải là Chủ tịch. Sự điều chỉnh chức vụ này rất đúng, vì TT TGĐ vẫn đang là Quyền Chủ Tịch thôi. Đúng nhưng không Khẩn.
Thứ hai, VP2 VHĐ phải không phổ biến hình ảnh HT Thích Quảng Độ cầm tờ báo ĐH với lời tán dương TT Thích Giác Đẳng nữa, đính chánh trên internet những nơi có hình này (do VP2 đưa lên), xé bỏ trong nguyệt san Đồng Hành hình này và không tiếp tục xuất bản, phát hành Đồng Hành nữa (chúng tôi nghĩ như vậy). Những điều đòi hỏi kể trên từ VHĐ đến VP2 VHĐ dễ thực hiện, và không có gì KHẨN THIẾT đến nỗi chỉ trong 24 giờ, mà sự Thông Báo Khẩn này đã bị PTTPGQT loan báo đến toàn thế giới (nên nhớ hai chữ sau cùng trong trang mạng PTTPGTG.net là Thế Giới). Chỉ khẩn thiết nếu VP2 VHĐ không chịu cải chính và vẫn tiếp tục ra số 4 đầu tháng 9, 2015, làm thiệt hại đến “uy tín chỉ huy và lạm quyền hành” của GHPGVNTN.
Bây giờ chúng ta thử nhận xét về lý do của Thông Báo Khẩn số 35 VHĐ/QVT này, đó là:
1. VP2 VHĐ đã không “trình” Hòa Thượng Tăng Thống Thích Quảng Độ,
2. VP2 không “thỉnh ý” Hòa Thượng Viện Trưởng VHĐ Thích Thanh Quang
3. VP2 không bàn với Tổng Vụ Thông Tin của VHĐ
4. VP2 không phải là Phát Ngôn nhân của VHĐ, nên Đồng Hành được ngộ nhận hay được coi là tờ báo “phát ngôn chính” của VHĐ.
Sự xuất bản Nguyệt San Đồng Hành (đến nay đã được ba ấn bản, số 1 phát hành ngày 1 tháng 6, 2015) cộng thêm sự chuẩn bị bài viết, nhà in, trình bày và nhân viên trị sự ít nhất là 2 tháng, tức là từ đầu tháng 4, 2014, một tháng sau khi Cố Viện trưởng Viện Hóa Đạo Thích Như Đạt qua đời ngày 26/2/2015 và một vài tuần sau khi Quyền Viện Trưởng mới Thích Thanh Quang được chỉ định.
Như vậy, có thể Cố Viện Trưởng VHĐ Thích Như Đạt đã cho phép VP2 VHĐ xuất bản Nguyệt San Đồng Hành hay không? Điều này có thể xẩy ra. HT Thích Thanh Quang đã tìm hiểu điều này với TT Thích Giác Đẳng hay chưa? Và đã tìm hiểu những emails, văn thư qua lại giữa Cố HT Thích Như Đạt và TT Thích Giác Đẳng về nguyệt san Đồng Hành chưa? Nếu chưa mà đã có Thông Báo Khẩn kết luận là VP2 đã “không thỉnh ý” VHĐ trước là không đúng.
VP2 VHĐ có phải “trình” HT Thích Quảng Độ, VT Viện Tăng Thống không? Theo phép lịch sự trọng tăng thì nên, nhưng theo nguyên tắc tổ chức chia quyền thì “không cần”. VP2 VHĐ chỉ cần có sự đồng ý của VHĐ, và bổn phận của VHĐ trong nước là phải trình lên Viện Tăng Thống.
VP2 có phải bàn với Tổng Vụ Thông Tin VHĐ không? Trong ỳ nghĩa của sự đoàn kết thì nên bàn với Tổng Vụ Thông Tin, vì Vụ này sẽ loan báo, quảng cáo tờ Đồng Hành đến Phật tử khắp thế giới, nhưng trong hệ thống chia quyền hàng ngang, thì VP2 chỉ cần có sự đồng ý của VHĐ GHPGVNTN. Còn nếu cho rằng Tổng Vụ Thông Tin là cơ quan duy nhất có quyền phát hành tờ nguyệt san Đồng Hành, thì chúng ta cần đọc lại “quyền hạn và trách nhiệm của Tổng VụThông Tin” ghi trong Hiến Chương của GHPGVNTN, để có nhận định chính xác.
VP2 có viết trong tờ Đồng Hành là Đồng Hành là “phát ngôn nhân” (hay tờ báo) chính thức của VHĐ-GHPGVNTN không? Người viết bài này không thể trả lời câu hỏi đó vì không đọc kỹ tờ nguyệt san này. (chỗ này người viết cần tiết lộ là một trong những bài viết của người viết (BHL) trong trang blog ngaymaivietnam.blogspot.com đã được đăng lại trong Đồng Hành số 2 cũng như trong vài diễn đàn trên internet khác (mà tác giả không được biết; điều này cũng không quan trọng -trái lại tác giả rất cám ơn, vì tất cả các bài viết của tác giả không có copyright và muốn được phổ biến. Đó là bài “Phải từ bỏ đảng CSVN! Sẽ là bước đầu để trở thành người trí thức”)).
Để kết luận, chúng tôi xin có vài ý kiến sau:
Không có sự Khẩn thiết trong Thông Báo Khẩn này. GHPGVNTN không bị thiệt hại uy tín cấp thời, HT Thích Quảng Độ, HT Thích Thanh Quang và ông Võ Văn Ái tổng Vụ Trưởng không bị giảm uy tín cấp thời, và tờ Đồng Hành số tới số 4 không phát hành cho đến tháng 9, 2015, nếu có.
Mặc dù TT Thích Giác Đẳng là người chịu trách nhiệm sau cùng về nội dung cũng như hình thức của tờ Đồng Hành, có thể nhà sư đã không biết về tấm hình và những dòng tán dương nhà sư, vì ông biết ông không phải là Chủ Tịch VP2 VHĐ, mà chỉ là Quyền Chủ tịch thôi. Chúng ta chờ sự giải thích của VP2, chắc chắn sẽ có.
PTTPGQT đã “quá sốt sắng” trong việc công bố Thông Báo Khẩn, một điều chỉ có hại cho sự đoàn kết trong GHPGVNTN, và làm giảm hiệu năng của VP2 VHĐ cũng như giảm uy tín của PTTPGQT khi viết những nhận định như “hoàn toàn sai sự thật, nếu không là biạ đặt” (làm sao PTTPGQT có thể kết luận như trên khi Thông Báo này có thể chưa đến tay VP2 VHĐ, và chưa nghe giải thích từ VP2 này, như người viết đưa ra là có thể có một vài sự thiếu thông tin khi có sự thay đổi nhân sự do cái chết của Cố Viện Trưởng VHĐ Thích Như Đạt. Sự “quá sốt sắng” này đã xẩy ra một lần gần đây, khi PTTPGQT gọi ông Liên Thành là mất dạy (sau đó vài ngày, chữ này đã được lấy xuống), trong bài đăng công bố kết quả vụ án giữa ông Trần Bình Minh và ông Nguyễn Phúc Liên Thành.
Đã đến lúc GHPGVNTH và VHĐ của GHPGVNTN có một cơ quan thông tin riêng, qua một trang internet, để loan báo đến Phật tử khắp nơi những tin tức quan trọng liên quan đến giáo hội, mà không cần qua trung gian của PTTPGQT nữa. Vai trò của PTTPGQT đối với GHPGVNTN đã đến lúc chấm dứt. Ông Võ Văn Ái, với chức vụ Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Thông Tin GHPGVNTN – VHĐ vẫn có thể đặc trách một phần, hay toàn diện trang này, tùy theo sự phân công của 2 viện GHPGVNTN. Một tổ chức quan trọng của Phật giáo Việt Nam ở trong và ngoài nước cần có một trang internet riêng, dưới sự điều hành và kiểm soát của những người được GHPGVNTN giao trách nhiệm.
Bài viết này thiếu sót nếu không đề cập đến Thông Tư số 34 VHĐ/QVT, thông báo đòi hỏi VP2 phải cung cấp những tin tức liên quan đến chùa Phật Quang, cơ sở chính thức của GHPGVNTN ở ngoài nước. Những sự đòi hỏi báo cáo này rất đúng, đáng lẽ phải làm từ đầu, trước khi VP2 dọn về chùa Phật Quang, và VP2 phải có bổn phận báo cáo những sự đòi hỏi này. Sự minh bạch về mọi hoạt động của VP2 đối với GHPGVNTN là điều quan trọng và dĩ nhiên vì VP2 không thể hoạt động độc lập và tách rời khỏi trung ương được; cũng như mọi sự gây quỹ đều mang danh GHPGVNTN thì sự báo cáo này là điều đương nhiên. (chúng ta không quên kinh nghiệm vài năm trước đây, khi một số Phật tử đóng góp tiền để xây chùa Điều Ngự vì nghĩ đó là trụ sở của VP2 VHĐ, và số tiền này đã được chuyển qua quỹ để xây chùa Điều Ngự sau khi HT Thích Viên Lý không còn giữ chức vụ Chủ tịch VP2 nữa - chúng tôi viết chỗ này chỉ là theo dư luận thôi, không có bằng chứng trong tay). Tuy sự đòi hỏi báo cáo này rất đúng, và trách nhiệm của VP2 là phải tường trình đầy đủ, nhưng cách đòi hỏi này cũng như chỉ cho 2 tuần để VP2 tường trình nếu không sẽ công bố Thông Tư đòi báo cáo này cho thế giới biết (qua Phòng thông tin Phật giáo Thế giới) đã làm cho Phật tử cũng như người đọc cảm thấy là VHĐ cho rằng VP2 VHĐ đã làm cái gì ẩn khuất. PTTPGQT cũng viện dẫn lý do là VHĐ chỉ thị PTTPGQT là nếu trong 2 tuần VP2 không báo cáo về VHĐ thì PTTPGQT đăng cái Thông Tư này lên. Chúng ta cũng muốn PTTPGQT công bố cái chỉ thị ấy của VHĐ. Cũng chỉ một ngày sau khi ra Thông Tư, VHĐ lại ra Thông Báo Khẩn, như đã bàn ở trên, lại càng khiến người đọc có thêm cái nghi ngờ và kết luận đâu là động lực chính của 2 Thông Tư và Thông Báo Khẩn này.
Tất cả những sự đòi hỏi của VHĐ trong nước đến VP2, đều có thể giải quyết trong nội bộ GHPGVNTN. Chúng ta cũng chờ đợi PTTPGQT tiết lộ 2 cái chỉ thị mà PTTPGQT viết là của HT Thích Thanh Quang, yêu cầu công bố trên báo chí cho mọi người biết. Nếu 2 chỉ thị này không có, PTTPGQT và ông Võ Văn Ái phải chịu trách nhiệm cho sự bất ổn của GHPHVNTN lúc này, và nếu 2 chỉ thị này có thật, thì HT Thích Thanh Quang đã quá vội vã trong việc loan báo 2 văn kiện quan trọng này, vì nó đã kết tội VP2 trong khi VP2 chưa có phản ứng. Còn nếu trong 2 tuần nay VP2 không có câu trả lời hay liên lạc với VHĐ thì Phật tử sẽ nghĩ gì về tương lai của GHPGVNTN?
Chúng ta cũng chờ đợi sự giải thích chắc chắn sẽ có của VP2 VHĐ. Sau đó chúng tôi sẽ cập nhật bài viết này.
Bùi Hồng Lĩnh
No comments:
Post a Comment