Giá trị của một dân tộc

Hoàng Ninh
Paris, Đêm Thứ Sáu, ngày 13/11/2015…


Paris náo nhiệt đêm nay lại càng náo nhiệt với trận cầu trên sân vận động Stade de France giữa đội tuyển nước chủ nhà và đội Đức. Nhưng sự náo nhiệt đó nhanh chóng biến thành bi thương hỗn loạn bởi sự tấn công của những kẻ khủng bố gần như đồng thời tại 7 địa điểm mà đối tượng của chúng là dân thường. Thế giới chia sẻ đau thương với nhân dân nước Pháp, căm giận và lên án tội ác ghê tởm đó, nhưng trong đau thương đó, thế giới sẽ phải nghiêng mình không chỉ trước nỗi đau mà cả sự cảm phục tinh thần của nhân dân Pháp – Tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc.

Phản ứng tự nhiên của con người trước cảnh hỗn loạn và bạo lực, nhất là trong đêm tối, đó là tìm cho mình một nơi trú ngụ an toàn. Khi ngoài đường phố, những nơi công cộng đang rất hỗn loạn và không ai dám chắc rằng sẽ chỉ có chừng ấy vụ tấn công thì việc đóng chặt cửa và ở trong nhà là điều thường thấy. Nhưng lạ thay, người dân Paris không những mở cửa để đón những người đang mắc kẹt ngoài đường phố mà còn đăng lên mạng internet để những người bên ngoài, trong đó có rất nhiều khách du lịch, có thể dễ dàng hơn trong việc tìm được nơi ẩn nấp an toàn. Các du khách đã gọi đó là “Tình người trong cơn hoạn nạn” và nó đích thực là thứ tình cảm đáng trân trọng nhất. Tại Stade de France, sau khoảng lặng trong đau thương và sợ hãi, điều mà không ai có thể ngờ tới, nhất là những kẻ muốn gieo rắc đau thương và nỗi sợ đêm nay – bản hùng ca La Marseillaise vang lên trong đoàn người rời khỏi sân vận động. Mọi người hát quốc ca Pháp để truyền nhau tinh thần đoàn kết, nó trở thành thông điệp để nước Pháp nói với cả thế giới rằng: nước Pháp không run sợ trước bạo lực mà sẽ mạnh mẽ và đoàn kết hơn.

Trở lại Nhật Bản hơn 4 năm về trước, khi cơn sóng thần tàn phá một vùng rộng lớn, giết chết gần 20.000 người, cả thế giới phải ngả mũ cảm phục tinh thần người dân nơi đây. Không hề có hỗn loạn hay cướp bóc, mà thay vào đó là trật tự, tinh thần rắn rỏi, tình người và trách nhiệm công dân. Hình ảnh em bé xếp hàng nhận đồ ăn cương quyết không nhận vị trí ưu tiên phía trước hay cảnh người dân bỏ mặc những bọc tiền ở bãi biển, hối hả đi giúp mọi người đã cho thấy một hình ảnh vĩ đại của Tinh thần Nhật Bản.

Giá trị của một dân tộc không phản ánh bằng những thứ xa hoa trong cung điện, những chiếc xe hạng sang cho quan chức, cũng không phải là bao nhiêu vũ khí tối tân mà là văn hóa của dân tộc đó. Sẽ là bao nhiêu dùi cui, súng đạn để bắt ép hàng nghìn người giữ trật tự trong bạo lực, sẽ là cần bao nhiêu cảnh sát để không xảy ra cảnh cướp bóc trong thiên tai và chiến tranh? Sẽ không thể có tên bạo chúa nào dám chắc được con số cần có.

Một xã hội văn minh với nền tảng tự do dân chủ, những công dân được giáo dục về giá trị làm người không chỉ qua sách vở nhà trường mà còn qua những tấm gương giữa đời thường, những người lãnh đạo với trách nhiệm và lòng tự trọng, những bậc cha mẹ gương mẫu về tình yêu thương và đạo đức làm người. Giá trị nhân phẩm của mỗi con người được tôn trọng tự nó hun đúc lên lòng vị tha đối với người khác, quyền công dân được tôn trọng và thực hiện tự nó hun đúc lên tinh thần dân tộc. Tất cả những điều đó tạo nên những con người văn minh trong một xã hội văn minh.

Tôi viết ra những điều này trong không khí tang thương của nước Pháp và thông tin về động đất gây sóng thần vừa xảy ra tại Nhật Bản, sự xúc động về hình ảnh đau thương và cao đẹp khiến tôi rơi lệ. Đâu đó trên thế giới này vẫn xảy ra cảnh giẫm đạp dẫn tới thảm họa không đáng có, vẫn có cảnh cướp bóc trong thiên tai bão lũ, vẫn có cảnh chính quyền vô cớ đánh đập, giết hại chính công dân của họ. Nhưng quyền con người với những giá trị của tự do dân chủ chắc chắn sẽ còn lan tỏa mạnh mẽ để chiếu sáng những góc tối còn lại trên thế giới này và rằng những điều tốt đẹp sẽ đến với dân tộc nào thực lòng quyết tâm theo đuổi nó.

H.N